Ερευνητές από την Ιταλία και την Ελλάδα απέδειξαν για πρώτη φορά ότι ένα ενεργό υποθαλάσσιο ηφαίστειο «αναπνέει» κατά τη διάρκεια της ενεργητικής του φάσης, όπως αποκάλυψε η σχετική έρευνα που εστιάστηκε στον Κολούμπο.

Το συγκεκριμένο ηφαίστειο, που βρίσκεται επτά χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Σαντορίνης και σε βάθος 500 μέτρων, θεωρούμενο ένα από τα πιο ενεργά και επικίνδυνα της Μεσογείου, στέλνει βίαιες εκροές ρευστών και αερίων κάθε περίπου δύο λεπτά, πράγμα που αποτελεί την «ανάσα» του.

Η μελέτη, με επικεφαλής τον Έλληνα επιστήμονα Ευάγγελο Μπακάλη του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου της Μπολόνια, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Scientific Reports». Συμμετείχαν επίσης ο επίκουρος καθηγητής Θεόδωρος Μερτζιμέκης από το Τμήμα Φυσικής και η επίκουρη καθηγήτρια Παρασκευή Νομικού από το Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η αναπνοή στον κρατήρα του Κολούμπου.

Χρησιμοποιώντας τηλεκατευθυνόμενα ρομπότ βαθιάς θάλασσας, εξοπλισμένα με ευαίσθητους αισθητήρες τελευταίας τεχνολογίας, αλλά και εξελιγμένα μαθηματικά μοντέλα, οι ερευνητές κατέγραψαν και ανέλυσαν τη θερμοκρασία και την ηλεκτρική αγωγιμότητα των ρευστών, τα οποία εξέρχονται βίαια από το υδροθερμικό πεδίο που βρίσκεται μέσα στον βυθό του κρατήρα του Κολούμπου.

Η έρευνα ανέδειξε διαφορετικά, αλλά πολύ συγκεκριμένα μοτίβα δραστηριότητας κατά την ενεργητική και την αδρανή φάση του ηφαιστείου, το οποίο είχε βρεθεί σε σχεδόν εκρηκτική κατάσταση τα καλοκαίρια του 2010 και του 2011, όταν μελετήθηκε λεπτομερώς για πρώτη φορά από το αμερικάνικο ερευνητικό σκάφος «Ναυτίλος» του Πανεπιστημίου του Rhode Island, σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ.

Στις περιόδους αδράνειας, η θερμοκρασία εντός του κρατήρα του Κολούμπου παραμένει ιδιαίτερα σταθερή, καθώς υπάρχει απουσία ανταλλαγής ενέργειας ανάμεσα στο ηφαίστειο και στο περιβάλλον. Αντίθετα, η ηλεκτρική αγωγιμότητα δεν ισορροπεί, ως αποτέλεσμα της χαοτικής κίνησης φορτισμένων ιόντων που εξέρχονται από το υπέδαφος του ηφαιστείου προς το υδάτινο περιβάλλον.

Η αναπνοή στον κρατήρα του Κολούμπου.

Η κατάσταση σε περιόδους δραστηριότητας αλλάζει δραστικά: η θερμοκρασία των υδροθερμικών ρευστών μειώνεται δραστικά και σταθεροποιείται στο περιβάλλον του κρατήρα, πέφτοντας από τους 230 στους 16 βαθμούς Κελσίου. Όμως η αγωγιμότητα χαρακτηρίζεται από σαφή περιοδικότητα, η οποία αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο το ηφαίστειο στέλνει βίαιες εκροές ρευστών κάθε περίπου δύο λεπτά.

Σύμφωνα με τον Ε. Μπακάλη, o οποίος αποφοίτησε από το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων το 1995 και από το 2012 διεξάγει έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, «η συγκεκριμένη διεργασία μοιάζει καταπληκτικά με το μηχανισμό μιας καυτής “ανάσας”. Είναι η ανάσα του Κολούμπου».

Η συγκεκριμένη συμπεριφορά παρατηρείται για πρώτη φορά παγκοσμίως. Τα υποθαλάσσια ηφαίστεια είναι εξαιρετικά πολύπλοκα και δυναμικά περιβάλλοντα, που ελάχιστα έχουν μελετηθεί ως σήμερα. Όσο συχνότερη είναι η «ανάσα» ενός ηφαιστείου, σε τόσο πιο ενεργή ή και εκρηκτική κατάσταση βρίσκεται.

Σύμφωνα με τους Έλληνες επιστήμονες, τα ευρήματα της έρευνας μπορούν να αποτελέσουν το πρώτο βήμα για την κατανόηση των μηχανισμών που ευθύνονται για την έκλυση τεράστιων ποσών ενέργειας σε ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο. Επιπλέον, αναμένεται να αποτελέσουν το εφαλτήριο για πρόγνωση εκρήξεων σε υποθαλάσσια ηφαιστειακά περιβάλλοντα και για την εκτίμηση επικινδυνότητας της «ανάσας» του ηφαιστείου για το οικοσύστημα, τους ανθρώπους και την οικονομία.

Πηγή : www.lifo.gr

Την άποψη ότι ένα πιθανό ταξίδι μέσα σε μία σκουλη

Την άποψη ότι ένα πιθανό ταξίδι μέσα σε μία σκουληκότρυπα, μία σήραγγα που συνδέει δύο απομακρυσμένα σημεία του χωροχρόνου θα ήταν όχι απλά επικίνδυνο αλλά θανατηφόρο εκφράζει ο Νομπελίστας της φυσικής Kip Thorne.

Με αφορμή το σχετικό σενάριο της κινηματογραφικής ταινίας «Interstellar» στην οποία ήταν ο ίδιος επιστημονικός σύμβουλος, επισημαίνει πως «μπορεί πολλοί να ήθελαν να επιχειρήσουν ένα τέτοιο ταξίδι, ωστόσο αν συμβεί κάτι τέτοιο, μπορεί να αποδειχτεί ότι δεν είναι απλά επικίνδυνο αλλά θανατηφόρο» καθώς, όπως είπε, «αν έχεις μία σκουληκότρυπα θα καταρρεύσει τόσο γρήγορα που δεν μπορείς να ταξιδέψεις μέσα σε αυτή». Σε κάθε περίπτωση για ένα τέτοιο ταξίδι δηλώνει :«Είμαι απαισιόδοξος αλλά δεν ξέρω. Και πάλι δεν ξέρουμε με απόλυτη σιγουριά».

Στο ερώτημα τι περιμένει να αποκαλύψουν οι επιστημονικές παρατηρήσεις τα επόμενα χρόνια απαντά: «Τα χρόνια που έρχονται περιμένω να εξερευνήσουμε και να μελετήσουμε τους πληθυσμούς των μαύρων τρυπών στο σύμπαν, τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκαν και την ιστορία τους μέσα από αυτές τις παρατηρήσεις».

«Έχω την προσδοκία ότι θα μελετήσουμε πώς συμπεριφέρονται οι μαύρες τρύπες, όταν διαταράσσονται, καθώς όταν συγκρούονται δεν συμπεριφέρονται όπως οι μαύρες τρύπες που έχουμε δει ποτέ στο παρελθόν. Συμπεριφέρονται με πολύ διαφορετικό τρόπο» σημειώνει και φέρνει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα «τη διαφορά ανάμεσα στην επιφάνεια του νερού στον ωκεανό μια υπέροχη μέρα και σε μια τεράστια καταιγίδα».

«Μαθαίνουμε για τις διαστημικές καταιγίδες, το σχήμα του διαστήματος και τη ροή του χρόνου, πράγματα που δεν γνωρίζαμε νωρίτερα. Έχουμε την προσδοκία να διερευνήσουμε τις πρώτες στιγμές του σύμπαντος, πώς το σύμπαν γεννήθηκε, ποια ήταν η αρχή του και πώς η ύλη έγινε ζωή και πώς δημιουργήθηκαν οι νόμοι που κυβερνούν το σύμπαν. Όλα αυτά τα θέματα θα διερευνηθούν στο μέλλον» επισημαίνει με νόημα.

Για τα βαρυτικά κύματα με τα οποία ασχολείται επί πολλές δεκαετίες διευκρινίζει ότι «δημιουργήθηκαν στις πρώτες στιγμές του σύμπαντος, κάποια από αυτά, και φέρνουν πληροφορίες για το τι συνέβη». Σχολίασε, μάλιστα, ότι η έρευνα έχει προχωρήσει σε τέτοιο επίπεδο που «κάθε λίγες μέρες καταγράφεται η παρουσία κυμάτων που έχουν δημιουργηθεί από την σύγκρουση μαύρων τρυπών».

«Δεν μελετούμε ακόμη την γέννηση του σύμπαντος. Μελετούμε μόνο τις συγκρούσεις των μαύρων τρυπών και των αστέρων νετρονίων. Τα άλλα θα τα δούμε στο μέλλον» προσθέτει.

Στο ερώτημα, πώς η γνώση αλλάζει την άποψή μας και την προοπτική μας για τη ζωή και το σύμπαν, απαντά: «Αλλάζει τον βαθμό της κατανόησής μας για τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκε το σύμπαν, θα αλλάξει την κατανόησή μας για τη συμπεριφορά του σύμπαντος και πιστεύω ότι σχεδόν όλοι οι άνθρωποι είμαστε περίεργοι για το σύμπαν».

Όσο για τη θέση της ανθρώπινης ύπαρξης σε αυτό, επισημαίνει: «Πιστεύω ότι η θέση που εγώ θεωρώ πιο ενδιαφέρουσα είναι το γεγονός ότι έχουμε την ικανότητα να τα μελετήσουμε όλα αυτά. Έχουμε την νοημοσύνη να μάθουμε πώς συμπεριφέρεται το σύμπαν, και από αυτά που βλέπουμε να ανακαλύψουμε τους νόμους της φύσης που ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται το σύμπαν».

Ο Kip Thorne επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ο Kip Thorne ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Φυσικής της Σχολής Θετικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια της τελετής μίλησε στο κοινό με θέμα: «Ένα όραμα για μια επιστήμη βαρυτικών κυμάτων». Αναφέρθηκε στην πόλη της Θεσσαλονίκης και την ιστορία της αλλά και την Ελλάδα στην οποία, όπως είπε, γεννήθηκε η επιστήμη.

Όπως είπε, η ιστορία του αντικειμένου που μελέτησε και μελετά αρχίζει με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν το 1916 και τη θεωρία του για τον χωροχρόνο και τη σχετικότητα. Ο νομπελίστας αστροφυσικός αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο ο χώρος τεντώνεται και σφίγγει και στη συνεισφορά του στην ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων με το πείραμα Ligo. Σημείωσε ότι αυτή τη στιγμή βρίσκονται δύο ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και ένας στην Ευρώπη, (την Ιταλία) ενώ αναμένεται να δημιουργηθούν και άλλοι στην Ιαπωνία το 2020 και την Ινδία το 2022, με στόχο τη μελέτη των βαρυτικών κυμάτων από διαφορετικούς προσανατολισμούς. Παρουσίασε αναπαραστάσεις των συγκρούσεων μεταξύ «μαύρων τρυπών» και τον τρόπο με τον οποίο οι «μαύρες τρύπες» ενώνονται σε μία και υπογράμμισε με έμφαση ότι το μέλλον αυτής της έρευνας είναι πολύ λαμπρό καθώς οι ανιχνευτές πλέον είναι ιδιαίτερα βελτιωμένοι και έχουν αυξημένες δυνατότητες.

Πηγή : physicsgg.me